Κατανόηση του Mobbing: Ψυχολογική Κακοποίηση στον Χώρο Εργασίας
Το Mobbing, είναι μια μορφή ψυχολογικής κακοποίησης στον χώρο εργασίας και περιλαμβάνει τη συστηματική και παρατεταμένη παρενόχληση που στοχεύει ένα άτομο από συναδέλφους ή προϊσταμένους. Αυτή η καταστροφική συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική ψυχολογική και σωματική βλάβη, επηρεάζοντας την επαγγελματική και προσωπική ζωή του ατόμου που την βιώνει.
Ορισμός και Φύση του Mobbing
Το Mobbing χαρακτηρίζεται από επανειλημμένες εχθρικές ενέργειες, όπως προσβολές, απειλές και αποκλεισμό. Είναι συχνά συστηματικό και μακροχρόνιο, οδηγώντας σε σοβαρή αναστάτωση για το στοχευμένο άτομο. Ο όρος “Mobbing” πρωτο εμφανίστηκε από τον ψυχολόγο Heinz Leymann για να περιγράψει αυτή την κακοποίηση στον χώρο εργασίας. Σε αντίθεση με τις γενικές συγκρούσεις που μπορεί να υπαρχούν στα πλαίσια εργασίας, το Mobbing είναι εσκεμμένο, με στόχο να εκφοβίσει και να υπονομεύσει το θύμα.
Τύποι του Mobbing
Το Mobbing μπορεί να εκδηλωθεί σε διάφορες μορφές, συμπεριλαμβανομένων:
Προφορική Κακοποίηση: Δυνατή ομιλία, προσάψεις και συνεχείς κριτικές.
Απομόνωση: Αποκλεισμός του ατόμου από δραστηριότητες ομάδας ή επικοινωνία.
Υπερβολικός Φόρτος Εργασίας: Ανάθεση υπερβολικής εργασίας πέρα από την ικανότητα του ατόμου να ανταποκριθεί αποτελεσματικά.
Σεξουαλική Παρενόχληση: Μη επιθυμητές σεξουαλικές προσεγγίσεις ή σχόλια.
Απειλές και Φυσική Βία: Άμεσες απειλές ή σωματική βλάβη.
Εξευτέλιση: Προσβολές και υποτιμητικά σχόλια, συχνά μπροστά σε άλλους.
Αυτές οι ενέργειες σχεδιάζονται για να προκαλέσουν δυσφορία και αναστάτωση, οδηγώντας σε ένα τοξικό περιβάλλον εργασίας που απειλεί τη ψυχολόγια και συνολική ευημερία του ατόμου στο στόχαστρο .
Η Ψυχολογικές Επίπτωσείς
Συναισθηματικές και Ψυχικές Συνέπειες- Το Mobbing μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από συναισθηματικά και ψυχικά προβλήματα. Τα θύματα συχνά βιώνουν έντονο άγχος, καταθλιπτικά συμπτωματά και σημαντική μείωση της αυτοεκτίμησης. Η Αμερικανική Ψυχολογική Ένωση (APA) σημειώνει ότι το χρόνιος στρες με κύρια πηγή το εργασιακό εκφοβισμό, συμπεριλαμβανομένου του mobbing, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή ψυχολογική αναστάτωση, διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) και ακόμα και αυτοκτονικό ιδεασμό (APA, 2020).
Κοινωνική και Επαγγελματική Απομόνωση- Τα άτομα που βιώνουν mobbing στον εγασιακό τουε χώρο βρίσκονται συχνά κοινωνικά και επαγγελματικά απομονωμένα. Η συστηματική φύση του mobbing σημαίνει ότι το θύμα συχνά απομονώνεται από τη μεγαλύτερη ομάδα των συναδέλφων, οδηγώντας σε αίσθημα μοναξιάς και αδυναμίας. Αυτή η απομόνωση μπορεί να επιδεινώσει περαιτέρω τα προβλήματα ψυχικής υγείας και να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο που είναι δύσκολο να διακοπεί χωρίς παρέμβαση.
Συνέπειες στη Σωματική Υγεία- Το στρες και η αγωνία που προκαλείται από το mobbing μπορούν επίσης να εκδηλωθούν σε προβλήματα σωματικής υγείας. Το χρόνιο στρες συνδέεται με καρδιαγγειακές νόσους, προβλήματα πεπτικού συστήματος και αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό (APA, 2020). Τα άτομα μπορεί επίσης να βιώνουν διαταραχές ύπνου και χρόνια κόπωση, επηρεάζοντας περαιτέρω την ικανότητά τους να λειτουργούν αποτελεσματικά στην καθημερινή τους ζωή.
Αντιμετώπιση του Mobbing
Αναζήτηση Επαγγελματικής Βοήθειας- Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για την αντιμετώπιση των ψυχολογικων επίπτωσεων του mobbing είναι η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορούν να παρέχουν στα άτομα τα εργαλεία και την υποστήριξη που χρειάζονται για να διαχειριστούν το στρες τους και να χτίσουν την αυτοεκτίμησή τους, οπως και να αναδιατυπώσουν αρνητικά πρότυπα σκέψης και να αναπτύξουν στρατηγικές αντιμετώπισης (Εθνικό Ινστιτούτο για την Υγεία και την Φροντίδα, 2021).
Δημιουργία Δικτύου Υποστήριξης- Η δημιουργία ενός ισχυρού δικτύου υποστήριξης είναι ζωτικής σημασίας για τα άτομα που βιώνουν mobbing. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει φίλους, μέλη της οικογένειας ή άλλες ομάδες υποστήριξης. Η ύπαρξη ατόμων που μπορούν να προσφέρουν συναισθηματική συναισθηματική υποστήριξη και πρακτικές συμβουλές μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην ανακούφιση των αισθημάτων απομόνωσης και αβοηθητότητας που συνήθως συνοδεύουν το mobbing.
Καταγραγή Περιστατικών- Η καταγράφη των περιστατικών παρενόχλησης μπορεί να είναι ανεκτίμητη κατά την αναζήτηση υποστήριξης από τα τμήματα ανθρώπινου δυναμικού ή νομικό σύμβουλο. Οι σαφείς καταγραφές βοηθούν στην καθιέρωση προτύπων συμπεριφοράς που μπορούν να επιβεβαιώσουν τις καταγγελίες για mobbing και να διευκολύνουν τις κατάλληλες αντιδράσεις από τις αρχές.
Προώθηση Ενός Πρωτοκόλλου- Η καθιέρωση σαφών πολιτικών κατά του εκφοβισμού και της παρενόχλησης, η παροχή τακτικής εκπαίδευσης για σεβασμό στον χώρο εργασίας και η προώθηση ενός περιβάλλοντος εργασίας που προάγει την ανεκτικότητα μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της εμφάνισης του mobbing. Η ηγεσία πρέπει να είναι ενεργή στην αντιμετώπιση των καταγγελιών και να διασφαλίζει την ύπαρξη ασφαλών καναλιών για την καταγγελία της παρενόχλησης χωρίς το φόβο εκδίκησης (APA, 2021).
Πρακτικές Αυτοφροντίδας- Η συμμετοχή σε τακτικές πρακτικές αυτοφροντίδας είναι ουσιώδης για τη διαχείριση του στρες και τη διατήρηση μιας καλής ψυχικής υγείας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως η άσκηση, ο διαλογισμος, οι τεχνικές ενσυνειδητότητας, τα χόμπι και η διασφάλιση επαρκούς ξεκούρασης και καλού ύπνου. Η φροντίδα προς τον εαυτό βοηθά στην ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας και παρέχει ένα αντίβαρο κατά των αρνητικών επιπτώσεων του mobbing.
Τέλος, το Mobbing είναι ένα σοβαρό ζήτημα που απαιτεί προσοχή τόσο από τα άτομα όσο και από τους οργανισμούς. Κατανοώντας τις ψυχολογικές του επιπτώσεις και υλοποιώντας αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης, τα άτομα που το βιώνουν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που συνδέονται με το mobbing. Επιπλέον, η προώθηση ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος με σεβασμό αποδοχή και κατανόηση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του mobbing και στην προώθηση της συνολικής ευημερίας μεταξύ συναδέλφων και εργασιακών πλαισίων.
Αφουξενίδου Ελένη,
(Ψυχολόγος, MS συμβουλευτική ψυχολογία και ψυχοθεραπεία, Συστημική προσέγγιση)
Αναφορές
American Psychological Association. (2020). Workplace bullying and its effects on health and well-being. Retrieved from APA
American Psychological Association. (2021). Creating healthy workplaces: Policy recommendations. Retrieved from APA
National Institute for Health and Care Excellence. (2021). Cognitive-behavioral therapy for mental health. Retrieved from NICE